ΑλεξάνδρειαΥπάρχουν Αλήθεια και Ψεύδος άραγε;

“Η πόλη γίνεται ο κόσμος όλος όταν αγαπάς κάποιον από τους κατοίκους της”.

Στην Αλεξάνδρεια, στο τελευταίο σύνορο Ανατολής και Δύσης, στήνεται το σκηνικό του αριστουργήματος του Λόρενς Ντάρρελ “Αλεξανδρινό κουαρτέτο”. Η ευρωπαϊκή παροικία της Αλεξάνδρειας αναμετράται με το παρελθόν και το μέλλον της, παραμένοντας εν τέλει ο μυστικιστικός τόπος που καταφέρνει να επιβληθεί στον χρόνο και στους κατοίκους της. Καθορίζει το πεπρωμένο τους. Μεταμορφώνεται σε ζωντανό οργανισμό που ζει, ακμάζει και παρακμάζει μαζί τους.

Ιστορικό πλαίσιο είναι οι αρχές της δεκαετίας του ’40. Η οικονομική κρίση του 1929, η άνοδος του αυταρχισμού και του εθνικισμού που κορυφώνεται με τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο δημιουργούν τα στοιχεία μιας εποχής που οι αναλογίες της με το σήμερα προκαλούν αμηχανία και σκεπτικισμό. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο οι προσωπικές αγωνίες των ανθρώπων συμβαδίζουν με τον αγώνα τους να επιβιώσουν σε μια αμείλικτη εποχή. Οι ταυτότητες αλλάζουν, οι έννοιες χάνουν την μέχρι τώρα γνωστή σημασία τους και η μνήμη του παρελθόντος βυθίζεται στην αχλή της αμφιβολίας.

Η παράσταση ήταν υποψήφια για το Βραβείο δραματουργίας στα Βραβεία Κριτικών Κάρολος Κουν 2016.

Η “Αλεξάνδρεια” μας δίνει τη δυνανότητα να αναστοχαστούμε το χθές και να επαναπροσδιορίσουμε το σήμερα.

Η ομάδα Elephas Τiliensis μετά την μεταφορά του διηγήματος της Ζυράννας Ζατέλη “Περσινή Αρραβωνιαστικιά” εμπνέεται από το αριστούργημα του Ντάρρελ και δημιουργεί μια παράσταση που συνομιλεί με το μυθιστόρημα μέσω κειμένων πρωτότυπων της ομάδας, του φιλόσοφου Θεοφάνη Τάση, της Βαλεντίνας Καραμπάγια, του Μαρκήσιου Ντε Σαντ, ποιημάτων του Κωνσταντίνου Καβάφη, του Σαρλ Μπωντλαίρ, του Κόβεντρι Πάτμορ, ιστορικών και πολιτικών ντοκουμέντων.

Δύο ζευγάρια και ένα κορίτσι μπαίνουν στο μικροσκόπιο της παράστασης. Δοκιμάζουν τα όρια των συσχετισμών τους. Προκαλούν γενναία την ηθική μιας εποχής που τρέφεται από ο,τιδήποτε ολοκληρωτικό και βίαιο. Αφουγκράζονται το ένστικτο της ελευθερίας τους και τρέχουν με λύσσα σε ένα φως γεμάτο ζωή και θάνατο. Ξεδιπλώνουν μπροστά μας τις εκδοχές της πραγματικότητάς τους και μένουν αμήχανοι μπροστά στο ερώτημα: Τι ακριβώς έχω ζήσει; Με ποιον ακριβώς το έχω ζήσει; Ποια είναι η αλήθεια; Αλήθεια, κατά τον ορισμό, είναι η συμφωνία με την πραγματικότητα, το αντικειμενικά υπάρχον, η πραγματικότητα ενός γεγονότος. Υπάρχει μία αλήθεια; Μία πραγματικότητα; Ποιό είναι το αληθινό πρόσιμο της μνήμης;

Ο έρωτας, το σεξ, οι πολιτικές συνωμοσίες, η αγωνία της εξουσίας, η αναζήτηση της αγάπης συνθέτουν τον μικρόκοσμο των ηρώων στο εξωτικό, κοσμοπολίτικο περιβάλλον της Αλεξάνδρειας του μεσοπολέμου. Η τρομερή δίνη της ιστορίας γίνεται ο μοχλός της αλλαγής. Το μαγνητικό πεδίο της πόλης εξαναγκάζει στην πιο επίπονη φυγή και στην πιο μεγάλη απώλεια, εκείνη της ταυτότητας.

Δραματουργική επεξεργασία / Σκηνοθεσία :
Πρωτότυπα κείμενα :
Μουσική:
Σκηνικός χώρος – Κοστούμια:
Φωτισμοί :
Επιμέλεια κίνησης :
Βοηθός σκηνοθέτη:
Παίζουν:

Δημήτρης Αγαρτζίδης, Δέσποινα Αναστάσογλου
Θεοφάνης Τάσης, Βαλεντίνα Καραμπάγια, Elephas Tiliensis
 costinho (Κωστής Ζουλιάτης)
Μαγδαληνή Αυγερινού
Μελίνα Μάσχα
Ξένια Θεμελή
Πένυ Γκούζου
Δέσποινα Κούρτη, Θανάσης Δόβρης, Βίκυ Κατσίκα, Νεφέλη Μαϊστράλη, Δημήτρης Αγαρτζίδης

Φωτογραφίες: Πάνος Μιχαήλ

Παραστάσεις

ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΡΟΛΟΥ ΚΟΥΝ

Υπόγειο, Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα

τηλέφωνο: 2103222760
τηλέφωνο ταμείου: 2103228706

ΗΜΕΡΕΣ & ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ

Από 5 Νοεμβρίου 2014 έως 17 Ιανουαρίου 2015 

Σκηνοθετικό σημείωμα
Για να αντέξει κανείς αυτό που είναι, για να αντέξει να είναι μέρος μιας συγκεκριμένης πραγματικότητας προβάλλει ένα γεγονός γύρω από το οποίο τυλίγει το νήμα της ύπαρξής του.
Η μνήμη του γεγονότος δημιουργεί την ανάγκη της αναπαράστασής του. Οι αλυσίδες της μνήμης οδηγούν κρίκο τον κρίκο σε μία στιγμή, σε ένα πρόσωπο, σε έναν τόπο που πλέον αποτελείται από τα θραύσματα αυτών που κάποτε έζησε κανείς, όσα κατόρθωσαν να διεισδύσουν ακέραια ή παραθλασμένα σε εκείνο τον χώρο των αναμνήσεων.
Ένα λακκάκι, ένα από πολύ καιρό ξεχασμένο χαμόγελο έχει την ρίζα του σε αυτό που ζήσαμε ή σε αυτό που νομίσαμε ότι ζήσαμε.
Τί είναι όμως αυτό που έζησα;
Η ανάγκη διερεύνησης του γεγονότος εκπλήσσει ακόμα τον ίδιο τον βιώσαντα.
Η ιστορία ξαναφτιάχνεται αλλά αυτός που την οδηγεί δεν είναι ο γραμμικός χρόνος αλλά ο προσωπικός συνειρμός.
Ο ουρανός και η θάλασσα στην οποία κολύμπησα μοιάζουν με ένα όνειρο που κάποτε είδα, η φωνή εκείνου που αγάπησα ακούγεται σαν εκκωφαντική κραυγή και ο χρόνος διαστέλλεται την στιγμή που μια έκρηξη ξεκίνησε έναν πόλεμο.
Εγώ είμαι αυτός που το έζησα;
Αυτός είναι εκείνος για τον οποίο αισθάνθηκα;
Αυτή είναι η εποχή στην οποία έζησα;
Ποιοι συσχετισμοί οδήγησαν στην διαμόρφωση της προσωπικής ιστορίας μου;
Της ιστορίας της πόλης μου;
Της ιστορίας;
Τί απομένει από αυτά που έζησα;
Τι θα απομείνει στο τέλος;

Η παράσταση “Αλεξάνδρεια, υπάρχουν αλήθεια και ψεύδος άρα γε;” της ομάδας Elephas Tiliensis παρουσιάζει μια πρωτότυπη σύνθεση εμπνευσμένη από την τετραλογία του Λώρενς Ντάρρελ “Αλεξανδρινό Κουαρτέτο”.
Σε συνεργασία με τον φιλόσοφο Θεοφάνη Τάση έγινε η σύνθεση ενός κειμένου που μελετά το πείραμα της “πόλης” πάνω στους κατοίκους της.
Υπό τον θόλο μιας εποχής που αιωρείται αμείλικτη πάνω από τα κεφάλια τους, εν μέσω δύο παγκοσμίων πολέμων, στην Αλεξάνδρεια, το τελευταίο σύνορο της Ευρώπης στην Ανατολική Μεσόγειο πέντε πρόσωπα παρασύρονται από το μαγνητικό πεδίο της πόλης και της ιστορίας της. Αυτή υπαγορεύει την συμπεριφορά τους και την σκέψη τους. Διερευνούν κάθε πιθανό όριο του συσχετισμού τους με τους άλλους και με τον εαυτό τους διεκδικώντας λυσσαλέα όχι μόνο την επιβίωσή τους αλλά και την λύτρωση.
Ο συγγραφέας του “Αλεξανδρινού Κουαρτέτου” εφαρμόζει την θεωρία της σχετικότητας, που θεμελιώνεται την ίδια εποχή, πάνω στα πρόσωπα που δημιουργεί. Η θέαση του ίδιου γεγονότος από διαφορετικές αντιληπτικές γωνίες προκαλεί πολλαπλές ερμηνείες. Υπό αυτήν την έννοια η αλήθεια είναι σχετική και η πραγματικότητα θα μπορούσε κάλλιστα να είναι διαφορετική διότι εντέλει εξαρτάται από την θέση και την εποχή όπου βρίσκεται κανείς.
Είμαστε όντως παιδιά της πόλης μας;
Είμαστε μέρος ενός πειράματός της;
Η πραγματικότητα εξαρτάται από την εποχή και την θέση που βρισκόμαστε;
Υπάρχουν αλήθεια και ψεύδος άρα γε;

Δέσποινα Αναστάσογλου, Δημήτρης Αγαρτζίδης

Η ειρωνεία ως πολιτική του βίου
Ο είρων πολίτης semper idem et alter κινείται από την ιδιωτική στην δημόσια σφαίρα και τανάπαλιν αδέσμευτος τόσο από την πλήξη όσο και από την μελαγχολία. Ατάραχος, αλλά όχι απαθής βιώνει τα πάθη και τις αντιφάσεις του εξισορροπώντας τα μεταξύ τους χάρη στην αυτοκυριαρχία του. Ο είρων πολίτης ίσταται γαλήνιος, ίκανος ν’ αντισταθεί σε οποιαδήποτε εξωτερική αρχή επιβουλεύεται την ελευθερία του ασκώντας την αυτοδιακυβέρνησή του με φρόνηση. Ως προς την οδύνη της απώλειας, της φθοράς, της ήττας και την αδικία είναι καρτερικός, ενώ ως προς την ηδονή και την επιτυχία μετρημένος και ευγνώμων. Χάρη στην ανάλαφρη στάση έναντι του εαυτού του και της πραγματικότητας παραμένει διαρκώς ανοιχτός απέναντι στο νέο και το απροσδόκητο. Η εσωτερική του συνοχή και σταθερότητα του επιτρέπει να παραμένει γαλήνιος εν μέσω της αλλαγής και της ρευστότητας, αλλά συγχρόνως ετοιμοπόλεμος όταν κρίνει ότι η αλλαγή των πραγμάτων εξαρτάται από τον ίδιο. Αλληλέγγυος υπέρ αδυνάτων, στοχαστικός όσο και αγωνιστής ο είρων πολίτης δέχεται την αναγνώριση με σεμνότητα και την δυστυχία με αξιοπρέπεια δίχως να επιζητεί την δόξα ή την εξουσία. Έχοντας τιθασεύσει τον φόβο και την ανασφάλεια στέκει ανεκτικός και καλοπροαίρετος έναντι της διαφορετικότητας τείνοντας το χέρι στον άλλο ως δυνάμει φίλο ή ως συμπολίτη και συνάνθρωπο. Ο είρων πολίτης αφήνει χώρο στον άλλο όσο και στον εαυτό του παρατηρώντας χαμογελαστός αμφότερους από απόσταση. Από απόσταση δίχως να είναι αδιάφορος ή ασυγκίνητος, αλλά με υπομονή και ανθρωπιά έτοιμος ν’ αδράξει τον καιρό ή ν’ απολαύσει το πέρασμά του. Φιλοπαίγμων, ανιδιοτελής και αυτοκυρίαρχος ο είρων πολίτης βιώνει την ζωή του ως δώρο ανάμεσα σε φίλους και συνάμα ως δημιούργημά του γνωρίζοντας ότι θ’ αντικρύσει τον θάνατο in medias res.

Θεοφάνης Τάσης, Πολιτικές του Βίου: Η ειρωνεία, Εκδόσεις Ευρασία, σ. 284-285

Magna est veritas
Εδώ, στην άκρη αυτή της γης σ΄αυτόν τον κόλπο,
που ξεχειλίζει θόρυβο ζωής κι αθόρυβη ραστώνη
Εδώ, που κάθε μέρα δις
απλώνει και μαζεύει τα νερά του, άσκοπος κι αγαθός ο ωκεανός
Στη ρίζα των γκρεμών, μακριά από την πρησμένη πόλη
καθίζω το κορμί και το μυαλό μου.
Κι η απουσία μου αυτή, του κόσμου την τροχιά δεν την κλονίζει
κι όταν θα έχει κάνει αυτός όσα ποτέ θα κάνει, τότε το ψέμα πια θα ‘χει σαπίσει.
Η αλήθεια, δυσθεώρητη, όλα θα τα σκεπάσει
κι ας είναι, που κανέναν δε θα νοιάξει.
Κόβεντρι Πάτμορ
Μετάφραση:Ιζαμπέλλα Κωνσταντινίδου