| O Aπόκοπος του Μπεργαδή |
-κείμενο της Κρητικής λογοτεχνίας του 15ου αιώνα-

Η κατάβαση στον Κάτω Κόσμο αποτελεί κληρονομιά της παγκόσμιας ανθρώπινης παράδοσης, την βρίσκουμε σε κάθε λαό παντού στην υφήλιο. Όσο ο θάνατος κυριαρχεί στις συνειδητές και ασυνείδητες σκέψεις μας, τόσο γιορτάζουμε τη ζωή, τραγουδάμε, ερωτευόμαστε και καταφεύγουμε στην Τέχνη.

Για τον Μπεργαδή δεν γνωρίζουμε τίποτα, παρά μόνο ότι έζησε στην Κρήτη και στα χέρια μας έχουμε το κείμενό του “Απόκοπος”. Ο “Απόκοπος”, δηλαδή ο κατάκοπος, είναι μια αλληγορία σε δεκαπεντασύλλαβο για έναν άνθρωπο που ονειρεύτηκε την κατάβασή του στον Άδη.

Ο Μπεργαδής γράφει ένα θρίλερ. Μια ανατριχιαστική αφήγηση συνάντησης με αυτούς που δεν είναι πια εδώ. Φίλους και εχθρούς, αγαπημένους και αγνώστους. Μία από τις ιδιότητες του θανάτου, από τις πρώτες που αναπηδούν μέσα μας είναι το σκοτάδι. Εκεί που δεν βλέπεις. Αυτό που δεν βλέπεις μπορείς να το ακούσεις, μπορείς ακόμα και να το ζήσεις, όπως μέσα σε ένα όνειρο. Η ιδέα είναι η παροδικότητα της ζωής, ιδέα εξαιρετικά αγαπητή στη Δύση στα τέλη του μεσαίωνα.
Ο ήρωας του Μπεργαδή, που ποτέ δεν ακούμε το όνομά του, κάνει ένα ταξίδι στον Κάτω Κόσμο. Στη ρίζα ενός δέντρου στο οποίο έχει σταθεί για να ξεκουραστεί, εμφανίζεται μια τρύπα-πύλη του Άδη. Και από εκεί και πέρα ξεκινά μια συγκλονιστική διαδρομή γεμάτη συναντήσεις με φρικώδεις νεκρούς, αγαπημένα πρόσωπα, γονείς και αδέλφια, αλλά και άλλους νεκρούς που όλοι έχουν το ίδιο επίμονο ερώτημα:

Μας θυμάται κανείς εκεί πάνω;

Μέσα στην καταχνιά του Άλλου Μέρους, αυτό που φωτίζει ο συγγραφέας είναι η αγωνία των νεκρών να θυμηθούν, η λαχτάρα να επιβεβαιώσουν στον εαυτό τους ότι υπήρξαν. Εδώ δεν μοιάζει τρομακτική η όψη του νεκρού, αλλά η λήθη. Αυτός που ξεχνάει και ξεχνιέται. Αυτός είναι ο εφιάλτης. Αυτό παγώνει το αίμα, το ότι θα ξεχάσεις και θα ξεχαστείς.

Οι ηθοποιοί αναλαμβάνουν τον ταχυδακτυλουργικό δεκαπεντασύλλαβο του “Απόκοπου” και συνομιλούν με το ηχητικό περιβάλλον που δημιουργούν οι μουσικοί Mislav Režić και Αντιγόνη Τσάλλα. Όπως το κείμενο του Μπεργαδή, που πιθανόν ήταν γόνος Βενετσιάνικης οικογένειας, γράφτηκε στην αναγεννησιακή Κρήτη, υπό την επήρεια των Βενετών λογοτεχνών και πρωτοτυπώθηκε σε Βενετικό τυπογραφείο, έτσι και η μουσική αυτής της παράστασης πατάει στα χνάρια αυτής της εποχής και μας συνδέει με το σήμερα.

Σαν κεντρική μουσική φιγούρα πρωτοστατεί ο μοναδικός γνωστός (μέχρι σήμερα τουλάχιστον) Έλληνας αναγεννησιακός συνθέτης λόγιας μουσικής, γεννημένος στο Χάνδακα της Κρήτης, Φραγκίσκος Λεονταρίτης, ο οποίος εργάστηκε ως τραγουδιστής στο ναό του Αγίου Μάρκου της Βενετίας. Θεματικά αποσπάσματα έργων του χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη για να δημιουργηθούν νέες συνθέσεις και αυτοσχεδιασμοί με τη βοήθεια ηλεκτρονικών μέσων από τους μουσικούς Mislav Režić, κιθάρα (κλασσική- ηλεκτρική) και Αντιγόνη Τσάλλα, φλάουτο (σύγχρονο και αναγεννησιακό). Οι συνθέσεις αυτές πλαισιώνονται και με άλλες διασκευασμένες για φλάουτο και κιθάρα, όπως και κάποιες για σόλο λαούτο, γραμμένες από Βενετούς συνθέτες της εποχής όπως ο Joan Ambrosio Dalza, Francesco da Milano, Franciscus Bossinensis κ.α., καθώς και ανώνυμους από τις συλλογές του Petrucci, του κατεξοχήν μουσικού εκδότη κατά τον 15ο- 16ο αιώνα στη Βενετία, έργα που κατά πάσα πιθανότητα υπήρξαν και το μουσικό υπόβαθρο του Φραγκίσκου Λεονταρίτη αλλά και του ίδιου του συγγραφέα Μπεργαδή.

Η αντιμετώπιση ενός κειμένου του 15ου αιώνα ως μουσικό σχήμα, μια σύγχρονη ραψωδία γεμάτη μυστικά και μαγικά περάσματα στον κόσμο των πιο μύχιων φόβων μας και των πιο σκοτεινών ελπίδων μας κυριαρχεί στην σκηνοθετική σύλληψη της ομάδας Elephas tiliensis.
Μια μουσική σύνθεση ήχων και ανθρώπινων φωνών φτιάχνουν μια συνειρμική απεικόνιση ενός άγνωστου και μυστικού τόπου, πλημμυρισμένου από καταιγιστικά συναισθήματα και τρομερές μνήμες. Το ηχητικό σύμπαν ανιχνεύει το ιαμβικό μέτρο και ερευνά μια σύγχρονη προσωδία που θα κουβαλήσει τη μνήμη της ιστορίας και θα επιτρέψει την ελευθερία των συνειρμών μας.

Η παράσταση εντάσσεται στο πρόγραμμα 2021 του θεσμού “Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός” του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Παραστάσεις

10 & 11 Αυγούστου 2021

Κάστρο Άρτας

ΗΜΕΡΕΣ & ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ

10 & 11 Αυγούστου
στις 20.30

ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ

Καταβάλλεται αντίτιμο εισιτηρίου αρχαιολογικού χώρου

ΠΡΟΚΡΑΤΗΣΕΙΣ ΘΕΣΕΩΝ

Χρήσιμες πληροφορίες

Οι εκδηλώσεις προσφέρονται δωρεάν από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Το μόνο αντίτιμο είναι το εισιτήριο για την είσοδο σε κάθε χώρο, όπου υπάρχει.
Είναι υποχρεωτική η προκράτηση θέσης.

Οι θεατές θα πρέπει να τηρούν τις οδηγίες και συστάσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων COVID-19 του Υπουργείου Υγείας για την ασφαλή προσέλευση στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία, σύμφωνα με τις ισχύουσες Κ.Υ.Α..
Για λόγους ασφαλείας και για την αποφυγή καθυστερήσεων και συνωστισμού, συνιστάται η έγκαιρη προσέλευση, 1 – 1,5 ώρα πριν από την έναρξη της εκδήλωσης.
Μετά την έναρξη, η είσοδος δεν θα επιτρέπεται.
Η χρήση μη ιατρικής μάσκας είναι απαραίτητη καθ’ όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης.